طارونه درخت خرما

درخت خرما از قدیمی‌ترین درختان میوه‌ شناخته‌‌‌شده در زندگی انسان است. این درخت، جزء آن دسته از درختانی است که نه‌تنها از میوه‌اش، بلکه از تمای اجزای آن می‌توان بهره برد. طارونه درخت خرما از یکی از اجزای معطر این درخت بوده که ارزش دارویی و غذایی فراوانی دارد.

این گفته که از تمامی قسمت‌های درخت خرما می‌توان سود برد، اغراق نیست. خرما، رطب، شیره‌ خرما، پنیر خرما، چیپس خرما، قهوه هسته خرما، عرق طارونه، سبدهای حصیری و حتی تسبیح‌ها و صنایع دستی که از هسته آن ساخته می‌شوند، تنها بخش کوچکی از فرآورده‌های این درخت پربرکت هستند.

در این میان طارونه یکی از فرآورده‌های مفیدی است که علاوه‌بر طعم و عطر بی‌نظیری که دارد، دارای خواص دارویی فراوانی نیز است. متاسفانه این فرآورده در کشور ایران چندان شناخته‌شده نیست اما مطمئن باشید با آگاهی از خواص آن شیفته این محصول خواهید شد.

طارونه درخت خرما چیست؟

طارونه یا تارونه که در زبان عربی به آن ماء طلع النخیل گفته می‌شود، غلاف چوبی و معطر اطراف گل‌ها یا شکوفه‌های درخت خرما است که وظیفه محافظت از دسته‌گل‌های خرما تا زمان شکوفایی را برعهده دارد.

درخت نخل نیز مانند گیاهان دیگر دارای 2 جنس نر و ماده است. طارونه درخت خرمای ماده دارای رایحه قوی‌تری نسبت به طارونه درخت نر است.

طارونه یا غلاف گل نخل در واقع عضوی از درخت خرماست که سلول‌های جنسی به‌شکل رشته‌هایی حاوی گرده در آن وجود دارد. مردم قدیمی جنوب، پس از جدا کردن شکوفه‌های درخت، غلاف را برش می‌زدند و از آن برای نوشیدن آب استفاده می‌کردند.

آبی که درون این غلاف‌ها نوشیده می‌شد، دارای عطر فوق‌العاده و طعمی بی‌نظیر بود و علاوه‌بر این، خاصیت دارویی فراوانی نیز داشت. بعدها عرق‌گیری از این غلاف رونق گرفت و مردم جنوب توانستند سودآوری نخلستان‌های خود را با فروش این محصول افزایش دهند.

نحوه تهیه طارونه درخت خرما

تولید محصولات محلی و خانگی در حیاط‌های بزرگ و باصفای مردم جنوب بسیار رونق دارد. زنان محلی جنوب، در فصل بهار، دور هم جمع می‌شوند و از غلاف‌های نخلستانشان عرق طارونه می‌گیرند.

عرق کاشکیلو یا همان طارونه شربتی گوارا و خوش‌طعم است که در ادامه با فرایند تهیه آن بیشتر آشنا خواهیم شد:

• در ابتدا لازم است تا غلاف‌ها تک‌تک کوبیده شوند تا به‌خوبی از یکدیگر باز شده و آماده عرق‌گیری باشند.
• پس از آن غلاف‌ها را شستشو می‌دهند و داخل قابلمه بزرگی می‌ریزند. روی غلاف‌ها را با آب پر می‌کنند و تا به‌جوش آمدن آن منتظر می‌مانند.
• بخار آب نباید در طی فرآیند عرق‌گیری خارج شود؛ بنابراین دورتادور قابلمه را با پارچه می‌پوشانند و از ظرفی روی غلاف‌ها استفاده می‌کنند تا بخارهای داخل قابلمه داخل ظرف بریزد.
• در آخر سر قابلمه را با تشتی که از آب سرد پر شده می‌پوشانند تا قطرات بخار پس از برخورد با آن به داخل ظرف درون قابلمه بریزند. عرق جمع‌شده درون ظرف خالص بوده و آماده مصرف است.

ارزش غذایی طارونه درخت خرما

طارونه درخت خرما دارای ارزش غذایی بالایی است و به‌همین دلیل می‌تواند غذایی ایده‌آل برای ورزشکاران استقامتی مانند دونده‌ها و کوهنوردان باشد. در جدول زیر مقدار مواد موجود در این محصول آمده است:

همچنین گیاه طارونه دارای مقادیر قابل توجهی پتاسیم است و در مقایسه با دیگر میوه‌ها آهن و روی بیشتری نیز دارد. از طرفی اسید فولیک مهم در طارونه باعث شده تا بسیاری از پزشکان طب سنتی آن را برای درمان برخی از بیماری‌ها توصیه کنند.

خواص طارونه درخت خرما

طارونه درخت خرما در کنار طعم و عطر بی‌نظیری که دارد، دارای خواص بسیاری نیز است که همین امر باعث شده تا بسیاری از متخصصان طب سنتی مصرف آن را توصیه کنند. از تقویت قوای جنسی گرفته تا درمان ناباروری و مقوی معده، همگی خواص این عرق شگفت‌انگیز هستند. در ادامه به برخی از خواص طارونه اشاره می‌کنیم.

ضدباکتری

یکی از فواید عصاره طارونه درخت خرما، ضدباکتری‌بودن آن است. عرق طارونه دارای مقدار قابل توجهی از ترکیبات پلی‌فنولیک است. این ترکیبات از رشد باکتری‌ها و قارچ‌های بیماری‌زا در بدن انسان جلوگیری می‌کنند.

علاوه‌بر این، می‌توان از عصاره طارونه در نگهداری مواد غذایی نیز استفاده کرد. تحقیقات نشان داده‌اند که عصاره طارونه را می‌توان به‌عنوان یک ماده طبیعی نگهدارنده برای نگهداری انواع مواد غذایی به‌کار برد.

آرامش اعصاب و رفع بی‌خوابی

عرق طارونه درخت خرما دارای رایحه‌ای بی‌نظیر است که تسکینی برای اضطراب، بی‌قرار عصبی و بی‌خوابی به‌شمار می‌رود. تاثیری که این عصاره روی آرامش اعصاب و بهبود اختلالات خواب دارد، توسط متخصصان طب سنتی و طبق تجربه‌های آنها ثابت شده است.

طارونه برای تقویت قوای جنسی

از دیگر فواید عرق طارونه می‌توان به تقویت قوای جنسی اشاره کرد. طب سنتی این عصاره را برای درمان ناباروری‌ در مردان توصیه می‌کند؛ بنابراین در کسانی که دچار ضعف قوای جنسی هستند، عرق طارونه می‌تواند بسیار موثر باشد.

دلیل این امر نیز آن است که گیاه طارونه محرک قوی و اسپرم‌ساز است. برای اثرگذاری بهتر، به‌مدت 40 روز، روزانه اندکی عرق طارونه را با یک قاشق عسل ترکیب کرده و میل کنید.

رفع عطش و گرمازدگی

گرمازدگی از رایج‌ترین مشکلات در فصل تابستان به‌خصوص در میان اهالی جنوب کشور است. با قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض گرمای شدید و بالارفتن بیش از حد گرمای بدن، افراد دچار عطش و گرمازدگی می‌شوند.

یکی از مواردی که از گرمازدگی جلوگیری می‌کند، نوشیدن مقدار زیادی از مایعات است. شربت طارونه یکی از نوشیدنی‌های موثر در درمان عطش و گرمازدگی است که عطر و طعم شگفت‌انگیز آن، افراد را بیشتر به نوشیدن این عصاره خنک ترغیب می‌کند.

برای تهیه شربت طارونه کافی است کمی از عرق طارونه را با شکر به یک لیوان آب خنک اضافه کنید. با اضافه‌کردن خاکشیر یا تخم شربتی به این شربت می‌توانید تاثیر آن بر رفع گرمازدگی را بیشتر کنید.

رفع نفخ معده

چای سیاه از نوشیدنی‌هایی است که عده زیادی به‌مصرف آن عادت کرده‌اند و گذشتن از آن برایشان بسیار دشوار است. از طرفی چای موجب تحریک انقباض‌های روده می‌شود و به‌همین دلیل نفخ معده و رودها را تشدید می‌کند.

عرق طارونه درخت خرما با خاصیت ضدنفخی که دارد، می‌تواند راهکار مناسبی برای آن دسته از افراد باشد که چای به‌بخش بزرگی از زندگیشان تبدیل شده است.

در جنوب کشور و به‌ویژه استان فارس از تکه‌های چوب تازه طارونه برای معطرکردن چای استفاده می‌کنند و به این ترتیب در کنار عطر بی‌نظیری که به‌ چای خود می‌دهند، کمتر دچار نفخ خواهند شد.

طارونه مفید برای رماتیسم

رماتیسم نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی فرد دچار اختلال می‌شود. این بیماری انواع مختلفی دارد که یکی از آنها روماتیسم مفصلی است.

افراد دارای رماتیسم مفصلی باید از خوردن میوه‌ها و سبزیجات دارای طبع سرد پرهیز کنند. طارونه دارای طبعی گرم است و به‌همین دلیل از قدیم برای درمان و کاهش علائم رماتیسم مورد استفاده قرار می‌گرفت.

طارونه مقوی قلب

عرق طارونه درخت خرما دارویی مفید برای افرادی است که از مشکلات قلبی، نارسایی قلبی و همچنین تپش قلب رنج می‌برند. شما می‌توانید طارونه را با عرق بهار نارنج یا بیدمشک ترکیب کرده و  روزانه به‌صورت نیم لیوان آب و نیم عرق طارونه همراه با بیدمشک میل کنید.

طارونه برای تقویت مو

روغن طارونه که در روش‌های سنتی برداشت می‌شود، روغنی مفید برای درمان موخوره، ریزش، شوره و شکستگی مو است. ترکیباتی که در این روغن وجود دارد، باعث می‌شود تا ریشه مو تقویت شده و درخشش و استحکام موها افزایش یابد.

برای گرفتن روغن طارونه لازم است تا چند تکه از چوب‌ تازه طارونه را در فصل بهار برداشت کرد و در بطری کوچکی حاوی روغن زیتون ریخت. این بطری باید به‌مدت یک هفته در مقابل آفتاب قرار بگیرد.

در طول این یک هفته، روزانه بارها بطری را هم‌ بزنید. پس از گذشت یک هفته روغن را صاف کرده و هر شب موهای خود را از ریشه به آن آغشته کنید.

عرق طارونه برای بارداری

پزشکان طب سنتی، عرق طارونه را برای باردارشدن توصیه می‌کنند. برای از بین رفتن تنبلی تخمدان و تقویت تخمک‌گذاری می‌توان بعد از زمان قاعدگی تا قبل از تخمک‌گذاری روزی 3 مرتبه از این عصاره استفاده کنید.

برای درمان ناباروری مردان نیز می‌توانید شب‌ها یک لیوان عرق طارونه را به‌همراه یک قاشق مرباخوری عسل طبیعی استفاده کنید. این دوره باید به‌مدت 40 روز ادامه پیدا کند تا تاثیر خود را نشان دهد.

عرق طارونه برای افزایش قد

طارونه درخت خرما از جمله مواردی است که اگر در کنار ورزش و مصرف ویتامین‌ها استفاده شود، تاثیر مهمی در رشد و افزایش قد، به‌ویژه در کودکان، دارد. این عرق بی‌ضرر و مفید را می‌توانید به‌عنوان میان‌وعده برای کودکان خود استفاده کرده و به این ترتیب به افزایش قد آنها کمک کنید.

عرق طارونه برای درمان افسردگی

از دیگر فواید عرق طارونه می‌توان به درمان افسردگی اشاره کرد. عرق طارونه دارای خاصیت آرامش‌بخشی است که به‌دلیل کاهش استرس و اضطراب می‌تواند در درمان افسردگی موثر باشد.

طارونه برای رفع زردی پوست

از دیگر مواردی که طارونه می‌تواند به کمک افراد بیاید، رفع زردی پوست است. در صورت اجازه پزشک می‌توانید از عرق طارونه برای رفع و درمان پوست زرد استفاده کنید.

عرق طارونه برای لاغری

طارونه درخت خرما به‌دلیل اینکه منبع غنی از فیبر است، می‌تواند باعث کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن و لاغری در افراد شود.

نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که مصرف عرق طارونه به‌تنهایی نمی‌تواند شما را به وزن ایده‌آل برساند. مصرف عرق طارونه باید در کنار استفاده از یک رژیم لاغری اصولی به‌همراه ورزش‌کردن باشد تا بتواند شما را به‌وزن دلخواه برساند.

طارونه خوشبوکننده طبیعی هوا

طارونه دارای رایحه‌ای دلنشین است که حتی استشمام آن باعث آرامش می‌شود. درصورتی‌که عطر طارونه را می‌پسندید می‌توانید کمی از آن را روی پوشال‌های کولر آبی بریزید تا هوای داخل منزل شما معطر شود.

عوارض عرق طارونه

عرق طارونه درخت خرما نیز مانند دیگر مواد طبیعی، در کنار مزیت‌ها و فواید بسیاری که دارد، ممکن است عوارض و مضراتی را نیز به‌همراه داشته باشد. مصرف این عصاره به افراد زیر توصیه نمی‌شود:

• خانم‌های باردار
• مادران شیرده
• افراد دارای بیماری قلبی
• افراد دارای تپش قلب
• افراد مبتلا به فشار خون بالا

مصرف بیش از حد طارونه و فرآورده‌های آن

تاکنون برای مصرف بیش از حد عرق طارونه و فرآورده‌های آن عوارضی گزارش نشده اما ممکن است مصرف بیش از حد این عرق نیز مانند دیگر محصولات گیاهی، عوارضی مانند سرگیجه، تهوع، درد معده و مسمومیت به‌همراه داشته باشد.

طریقه مصرف عرق طارونه

عرق طارونه درخت خرما دارای خواص و مزایای بسیاری است که با مصرف درست آن می‌توان تاثیر آنها را چند برابر کرد.

برای بهره‌مندی از خواص این عصاره بی‌نظیر می‌توانید آن را با بهارنارنج ترکیب کرده و به‌صورت شربت نوش‌جان کنید. ترکیب عرق طارونه با عرق بیدمشک نیز در کنار طعم بی‌نظیری که دارد، تاثیر مفیدی روی سلامتی خواهد داشت.

در فصل تابستان یا ماه رمضان می‌توان از خواص ضدتشنگی این عرق بهره‌مند شد. عرق طارونه را به‌همراه خاکشیر، هندوانه و زعفران میل کنید تا تشنگی شما به‌خوبی برطرف شود.

از طرفی می‌توانید عصاره طارونه را به فرنی، فالوده یا دسر اضافه کنید تا در کنار طعم و عطری که پیدا می‌کنند، در برطرف‌کردن کم‌خونی و سرگیجه نیز مفید باشد.

طارونه را از کجا تهیه کنیم؟

طارونه تازه را تنها در فصل بهار و از نخلستان‌های جنوب کشور می‌توان تهیه کرد. اما عرق طارونه را که عطری کاملا مشابه چوب آن دارد، می‌توان از سوپرمارکت‌ها یا عطاری‌ها خریداری کرد.

طارونه درخت خرما گیاهی ناشناخته در سراسر کشور، به‌خصوص در مناطق کوهستانی است. دلیل این امر نیز عدم آشنایی مردم با این محصول شگفت‌انگیز و خواص‌های درمانی آن است.

خرید اینترنتی نیز می‌تواند گزینه مناسبی برای تهیه طارونه و دیگر فرآورده‌های آن باشد. بسیاری از افراد محلی محصولات خود را از طریق اینترنت به دیگر نقاط کشور معرفی می‌کنند و از این طریق آنها را به‌فروش می‌رسانند.

جمع بندی

درخت خرما از دیرباز جزء درختانی بوده که در میان مردم جنوب از ارزش بالایی برخوردار است. همه اجزای این درخت کهن، به‌نحوی برای انسان مفید است. از تنه، میوه و برگ گرفته تا طارونه بی‌نظیر آن.

طارونه درخت خرما که از غلاف‌های گل‌ها و شکوفه‌های نخل تهیه می‌شود، علاوه‌بر عطر و طعم بی‌نظیری که دارد، جزء داروهای گیاهی با خواص درمانی فوق‌العاده به‌شمار می‌رود.

عرق طارونه در طب سنتی دارای جایگاه ویژه‌ای است و بسیاری از متخصصان آن را جایگزینی مناسب برای داروهای شیمیایی می‌دانند.

از جمله خواص عرق طارونه می‌توان به تقویت قوای جنسی، ضددرد مفاصل، رفع بیماری‌های روماتیسمی، ضدافسردگی، تقویت دستگاه گردش خون و از بین بردن زردی پوست اشاره کرد.