آیا شکرک خرما به استهلاک این محصولات منجر می‌شود؟
شکرک خرما چیست؟ چه عواملی سبب ایجاد این اتفاق می‌شوند؟ معمولا چه خرماهایی شکرک می‌زنند؟ مطلب امروز ما پاسخگوی سوالات شما در این زمینه خواهد بود.
به‌طور مختصر بگوییم، فضایی نامطلوب جهت نگهداری خرما، علت اصلی ایجاد شکرک است. به‌عنوان مثال زمانی که خرما را بیرون از یخچال قرار دهید، به‌علت دمای گرم، به‌مرور زمان شروع به شکرک‌زدن می‌کند. البته هنگامی که دمای یخچال یا فریزر شما کمتر از صفر درجه باشد، باز هم این اتفاق رخ می‌دهد.
در ادامه همه آن چیزی را بیان کرده‌ایم که باید درباره شکرک‌زدن خرما بدانید.
خواص بی‌نظیر خرما برای بدن شما
قبل از هرچیز، بیایید کمی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این محصول بخوانیم. خرما از میوه‌های گرمسیری محبوبی است که در رژیم غذایی ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد. حتما تاکنون از خواص اعجاب‌انگیز این محصول غذایی تعریف زیادی شنیده‌اید.
خرما حاوی مواد مغذی گوناگونی است که به تنظیم سطح کلسترول خون کمک شایانی می‌کند. به‌علاوه اینکه با دارابودن منبع غنی مواد معدنی و ویتامین‌ها، سلامت استخوان و عملکرد شناختی بدن را بهبود می‌بخشد.
حالا که مختصری به ارزش غذایی این ماده اشاره کرده‌ایم اجازه دهید کمی هم به حساسیت‌های این میوه خوشمزه اشاره کنیم. خرما میوه‌ای فوق‌العاده حساس محسوب می‌شود که نگهداری بلندمدت آن جهت حفظ تازگی و کیفیت، نیازمند شرایطی خاص است.
اولین مولفه‌ای که در نگهداری این محصولات مورد توجه قرار می‌گیرد، بحث دماست. شاید فکر کنید که همواره گرمای زیاد سبب آسیب به کیفیت ماده غذایی می‌شود اما اینطور نیست.
سرمای بیش‌ازحد نیز عامل خرابی خرما و محصولات غذایی به‌شمار می‌رود. ازاین‌رو توصیه می‌شود که دما در نقطه مطلوبی باشد تا خرما بتواند بافت سالم خود را همچنان حفظ کند. یکی از مشکلاتی که به‌جهت نگهداری نادرست، مرغوبیت این محصول را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، شکرک خرماست.
شاید اولین‌‌باری باشد که نام این عبارت را می‌شنوید. گرچه شکرک به منزله خراب‌شدن خرما نیست اما قطعا سبب می‌شود که خرما طعم خوشمزه سابق خود را از دست بدهد.
حالا در راستای پیشگیری از این رخداد و رفع آن باید چه اقداماتی انجام داد؟ ما در ادامه به صفر تا 100 این قضیه اشاره کرده‌ایم. اگر دوست دارید، میتوانید نگاهی دقیق به عناوین بعدی ما داشته باشید.
حفظ تازگی و کیفیت خرما با نگهداری آن در یخچال
به نظر شما مناسب‌ترین روش برای نگهداری خرماهای تر کدام است؟ زمانی که شما خرما را در محیط گرم یا متعادل نگه دارید. اتفاقی که درون این ماده غذایی رخ می‌دهد این است که لاروی آن تبدیل به کرم می‌شود.
اگر دیده باشید، برخی از مغازه‌های خرمافروشی، این محصول را به‌صورت تلنبارشده پشت ویترین نگهداری می‌کنند و اگر شما خرماها را از نزدیک مشاهده کنید، شاهد جنبنده‌هایی سفیدرنگ خواهید بود که لابه‌لای آنها درحال رژه‌رفتن هستند.
واضح است که دلیل این اتفاق ناخوشایند به شیوه نادرست نگهداری افراد برمی‌گردد. خرماهای تر برای آنکه بافت سالم خود را حفظ کنند، نیاز به دمایی پایین دارند. پس یخچال میتواند محفظه خوبی برای حفظ آنها باشد.
نگهداری خرما در یخچال، علاوه‌بر حفظ آن از حمله آفات و رشد میکروارگانیسم‌ها، از وقوع اتفاق دیگری نیز پیشگیری می‌کند و آن شکرک خرماست.
ما در ادامه و در راستای این موضوع، اطلاعات کاملی را ارائه داده‌ایم و امیدواریم که برایتان مفید باشد.
در چه شرایطی شاهد شکرک‌های ایجادشده روی خرما هستیم؟
اگر در علم شیمی با موادی همچون گلوکز، فروکتوز، ساکارز و برخی کربوهیدرات‌های ساده آشنا شده باشید، بهتر است به شما بگوییم که شکرک درواقع حاوی همین ترکیبات است.
از طعم شیرین خرما پیداست که کربوهیدرات‌های ساده جزء اصلی مواد تشکیل‌دهنده آنهاست. فرایند شکرک خرما با این ترکیبات ارتباط نزدیکی دارند. به این معنی که وقتی خرما در شرایط محیطی نامساعدی قرار می‌گیرد، کربوهیدرات‌ها دچار تغییرات فیزیکی شده و شروع به کریستالی‌شدن می‌کنند.
موادی که طی این فرایند فیزیکی روی خرما شکل می‌گیرد و آن را می‌پوشاند، با عنوان شکرک خرما شناخته می‌شود. نکته جالب اینجاست که اگر شکرک را آب حرارت دهید، چیزی شبیه شیره خرما به دست می‌آید.
چه خرماهایی شکرک می‌زنند؟
بارها شنیده‌ایم که افراد می‌گویند خرمای مضافتی نسبت به سایر خرماها بیشتر شکرک می‌زنند. به نظر شما دلیل این اتفاق چیست؟
باید بگوییم که خرماهای بم که با عنوان خرماهای گوشتی و سنگین معرفی می‌شوند، به‌مراتب شیره بیشتری نسبت به انواع محصولات دارند و کربوهیدرات‌های فراوان و فعال آن با سرعت بیشتری تغییرشکل داده و به شکرک تبدیل می‌شوند.
به‌طور کلی همه خرماهایی که دارای شیره بیشتری هستند، به نسبت محصولات دیگر هم رده خود زودتر شکرک می‌زنند.
احتمال شکرک‌زدن خرمای بم بیشتر است!
اگر شما جزء آن دسته افرادی هستید که از خرمای بم استفاده بیشتری دارید، حتما تجربه دیدن شکرک‌های روی آن را پس از مدتی داشته‌اید. اگر می‌خواهید به اطلاعات کامل‌تری از بخش قبل داشته باشید، ادامه این مطلب را با دقت بیشتری مطالعه کنید.
به‌طور کلی خرمای مضافتی بم را می‌توان در 2 گروه و با 2 کیفیت طبقه‌بندی کرد. در ادامه می‌خوانید:
- اولین دسته از خرماهای بم، مرغوبیت بیشتری دارند. به این معنی که سنگین‌تر بوده و از شیره زیادتری برخوردار هستند. این دسته از خرماها به‌دلیل شهد فراوان خود، نیاز به نگهداری دقیقی دارند. به همین دلیل صادر نمی‌شوند چون احتمال ترش‌کردن آنها تا زمانی که به کشور مقصد برسند، زیاد است. آنها معمولا 6 ماه پس از برداشت شکرک می‌زنند.
- گروه دیگر، خرماهایی با کیفیت معمولی هستند که شیره کمتری نسبت به گروه قبل دارد. بنابراین؛ از آنها برای صادرات استفاده می‌کنند چون احتمالی برای شکرک‌زدن‌شان وجود ندارد. گفته می‌شود که این خرماها قادرند تا یک سال پس از برداشت، همچنان بدون مشکل باقی بمانند.
چرا نگهداری خرماهای به‌هم چسبیده حساس است؟
به‌جز خرماهای بم، خرماهای دیگری وجود دارند که ممکن است پوسته آنها به‌دلیل فشارهای وارده یا عوامل مجهول دیگر پاره و آب، مواد قندی و سایر املاح آن خارج شده باشند.
بنابراین؛ شیره‌ای که از درون این محصول تراوش کرده، خرما را در خود احاطه می‌کند و احتمال شکرک‌زدن آن را افزایش می‌دهند.
البته این موضوع تنها به ایجاد شکرک ختم نمی‌شود. درواقع ریزمغذی‌هایی که به بیرون تراوش می‌کنند سبب می‌شود که خرما به‌مرور زمان ترش و اسیدی شوند. اما دلیل آن چیست؟
این ریزمغذی‌ها بستر مناسبی برای رشد و گسترش مخمر هستند. پس همان‌طور که مستحضر هستید، توصیه ما به نگهداری این محصولات در محیطی با دمای استاندارد است.
آیا شکرک خرما نشانه فساد محصول است؟
زمانی که اطلاعات اشخاص در این رابطه محدود باشد، فکر می‌کنند شکرک‌زدن نیز مانند کپک‌زدگی، نشانه‌ای از فاسدشدن محصول است.
اما این یک باور اشتباه است. وقوع این امر، نه کیفیت خرما را کاهش می‌دهد و نه خوردن آن ضرر و زیانی به بدن فرد وارد می‌کند. بنابراین؛ لزومی ندارد با دیدن شکرک‌های تشکیل‌شده روی خرما آن را دور بیندازید یا از مصرف آن خودداری کنید.
درواقع این اتفاق، دلیلی بر فساد محصول نیست چون فقط تغییرات کوچکی در بافت و ظاهر خرما ایجاد شده و اندکی کیفیت آن را تحت‌تاثیر قرار داده است.
فساد خرما را با شناسایی چه عواملی تشخیص دهیم؟
اگر شکرک نشانه فساد نیست، پس چه عواملی سبب ایجاد فساد خرما می‌شود؟ زمانی که خرما در شرایط رشد میکروارگانیسم قرار بگیرد، زمینه رشد انواعی از باکتری‌های مضر، مخمر و کپک فراهم می‌شود.
به‌عنوان مثال بوی ترشی که شما از خرما استشمام می‌کنید، شاخصه مهمی از فاسدشدن آن است. درواقع هوای گرم و رطوبت خرما و همچنین حضور اکسیژن، یعنی تخمیر 100% خرما.
بنابراین؛ توصیه اکید ما این است که خرما را درون ظروف دربسته نگهداری کنید. این مسئله‌ای است که در مغازه‌های فروش خرمای فله به‌ندرت دیده می‌شود. به همین خاطر، گاهی میتوانید لکه‌های کپک را روی محصول مشاهده کنید.
ضمن اینکه عوامل دیگری همچون وجود آفات و کرم‌خوردگی، نشانه‌ای از غیرقابل‌مصرف‌بودن خرماست، پس نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که مصرف خرماهای ترش و حشره‌زده به‌هیچ‌عنوان درست نیست اما خرماهای شکرک‌زده همچنان قابل مصرف‌اند.
جلوگیری از شکرک خرما با چه راهکاری امکان‌پذیر است؟
گفتیم که شرایط محیطی نامساعد، عامل اصلی تشکیل شکرک است. این شرایط تا حد زیادی به دما بستگی دارد، پس عاقلانه‌ترین راه‌حل قراردادن خرما در یخچال و تنظیم دمای یخچال بین صفر الی 5درجه است.
البته گذشته از شرایط دمایی، دلیل شکرک‌زدن به نوع خرمایی که مصرف می‌کنید هم بستگی دارد. به‌عنوان مثال خرمایی که کیفیت متوسط یا پایینی داشته باشد، ظرف یک ماه دچار شکرک می‌شود اما خرماهایی با کیفیت به‌مراتب بهتر، در برابر شرایط محیطی به‌صورت خنثی عمل می‌کنند و قادرند تا یک سال دوام بیاورند.
از بین‌بردن شکرک خرما با چه روشی؟
ممکن است که شما با شیوه درست نگهداری خرما آشنا نباشید و ندانید که در چه دمایی سالم‌تر می‌مانند. دراین‌صورت امکان شکرک‌زدن خرما زیاد است. حال در این شرایط بهترین کار چیست؟
نظر ما این است که خرما را درون ظرف گذاشته و سپس آن را مجددا درون ظرفی دیگر که حاوی آب گرم است، قرار دهید. حالا در قابلمه را ببندید و اجازه دهید در معرض حرارتی ملایم قرار بگیرند. با این روش شکرک خرما با بخار آب تبخیر می‌شود.
حفظ تازگی و طعم فوق‌العاده خرما با طریقه‌ای بهینه در منزل
اگر از بحث شکرک خرما هم غافل شویم. این محصولات به‌دلیل موادقندی فراوان خود، شرایط مناسبی را برای رشد مخمر و میکروارگانیسم‌ها ایجاد می‌کنند.
برای اینکه از وقوع این اتفاق جلوگیری کنید، محیط سرد یخچال را برای نگهداری خرماهای خود انتخاب کنید. دمای پایین فضای درون یخچال رشد آنزیم‌های باکتری‌ساز را مختل می‌کند. بنابراین؛ شما قادرید خرماهایی با شیره زیاد را تا 8 ماه به‌راحتی حفظ کنید و نگرانی بابت فساد آن نداشته باشید.
همه آن چیزی که در نگهداری خرما باید بدانید
خرماهای متفاوت روش‌های مختلفی هم برای حفاظت و نگهداری دارند. مثلا خرماهای تر به‌دلیل داشتن بافت قندی تازه، بیشتر در معرض شکرک و فساد هستند. در ادامه کلیتی از مواردی را بیان کرده‌ایم که در حفظ این محصولات عملکردی موثر دارند.
- از قراردادن خرما در معرض رطوبت خودداری کنید. از مهم‌ترین عواملی که سبب افت کیفیت محصول شما می‌شود، رطوبت است.
- حداکثر سعی شما این باشد که خرما را از نور و حرارت خورشید دور نگه دارید. نور خورشید به بافت خرما آسیب می‌زند و گرمای آن سبب ترشی و فساد محصول می‌شود.
- ظرفی که برای نگهداری استفاده می‌کنید، مسئله مهم دیگری است که نباید از آن غافل شد. ظروف و کیسه پلاستیکی گزینه مناسبی هستند اما پیشنهاد ما به شما به‌کارگیری ظروف شیشه‌ای است. مخصوصا برای خرماهای شهددار.
- به‌هیچ‌وجه خرما را در معرض جریان هوا قرار ندهید. جریان هوا میتواند خرما را خشک کند و به بافت آن آسیب بزند. ضمن اینکه آلودگی‌های موجود در هوا به‌سرعت جذب این محصول می‌شوند. بنابراین؛ استفاده از ظروف دربسته بهترین راه‌حل به‌منظور جلوگیری از این اتفاق است.
- اگر محیط نگهداری خرمای شما آشپزخانه است، آن را درون کابینت و کشوها نگه ندارید. همچنین سعی‌تان بر این باشد که آن را از مواد شوینده و حشرات موذی مانند مورچه حفظ کنید.
خواص شگفت‌انگیز شیره خرما، محصولی مقوی از شکرک خرما بسازید
اگرچه فرایند شکرک خرما، بر کیفیت محصول از لحاظ طعم اثرگذار است و امکان دارد از فواید آن بکاهد اما جنبه مثبت این قضیه، تولید شیره‌هایی است که برخی افراد آن را به مصرف مرباهایی ناسالم ترجیح می‌دهند.
همان‌طور که می‌دانید خرما از بهترین و مقوی‌ترین مواد غذایی است که خوردن آن جهت درمان ضعف‌های عضلانی، گوارشی و بی‌شمار مشکلات جسمانی توصیه می‌شود. یکی از فرآورده‌هایی که از این محصول حاصل می‌شود، شیره است که محبوبیت بسیاری در سفره صبحانه ایرانیان دارد
این ماده به‌دلیل طعم شیرین خود، دوست‌داشتنی‌ترین تغذیه کودکان محسوب می‌شود و بر پروسه رشد آنها تاثیر فوق‌العاده‌ای دارد.
همچنین مصرف آن به افراد سالمند توصیه می‌شود چراکه قابلیت قدرت‌بخشی بالایی دارند. البته فراموش نکنید که استفاده از این محصول توسط افراد سن بالا به‌دلیل شیرین‌بودن باید به‌صورت کنترل شده پیش برود.
جمع‌بندی
شکرک خرما که درواقع همان تشکیل کریستال و بلورهای قندی است که معمولا در خرماهای رسیده و‌دارای شیره مانند مضافت بم و کبکاب ایجاد می‌شود و احتمال بروز این پدیده به‌دلیل شرایط نامطلوب نگهداری است.
اما نگران نباشید. خرمای شما همچنان قابل مصرف هستند چون فسادی اتفاق نیفتاده است اما با این حال اگر دوست داشتید، میتوانید شکرک را تبدیل به شیره کنید.
شیره از مغذی‌ترین وعده‌ها و میان‌وعده‌هاست که با طعم شیرین و لذیذ خود، خوراکی محبوب و مقوی افراد با هر شرایط سنی شناخته شده است.
به‌طور کلی، برای تامین انرژی، رفع خستگی، درمان کم‌خونی، زایمان آسان، کاهش کلسترول بالا، رشد موها و داشتن پوستی زیباتر، خرما و شیره آن بهترین دارویی است که میتوانید مصرف کنید.
