هر آنچه باید درباره الکل خرما و کاربردهای آن بدانید

یکی از مواد پرکاربردی که با استفاده از خرما تولید و به بازار عرضه می­شود، الکل خرما نام دارد که با توجه به مصارف مختلف آن، مورد استقبال بسیاری از صنایع قرار گرفته است.

با توجه به اینکه در ایران منابع زیادی از خرما وجود دارد، به­راحتی می­توان این محصول کاربردی را تولید کرد که از طرفی تقاضای بالایی از سوی صنایع مختلف برای مصارف بهداشتی دارد.

درواقع حدود 30درصد از تولیدات خرما را ضایعاتی تشکیل می­دهد که نمی­توان از آن برای مصارف خوراکی استفاده کرد به همین دلیل در اختیار واحدهای تولیدی دانش بنیان قرار می­گیرد تا به فرآورده­ای باارزش تبدیل شود.

الکل خرما و اهمیتی که در صنایع مختلف دارد

در حال حاضر بیشترین منابع خرما در استان­های خوزستان، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، فارس و کرمان قرار دارد و ایران می­تواند به ­عنوان یکی از تولیدکنندگان محصولات فرآوری­ شده از خرما باشد.

این را در نظر داشته باشید که بخش قابل توجهی از خرما را مواد قندی تشکیل می­دهد که می­توان طی فرایند تخمیر از آن به ­عنوان یک منبع مناسب کربنی استفاده کرد.

فراورده­های تخمیری که از مواد قندی موجود در خرما تهیه می­شود شامل چندین ماده مختلف است که مصارف متنوعی دارد و در صنایع تولیدی و بهداشتی از آن استفاده میشود.

الکلی که از خرما تهیه می­شود با خلوص 70 یا 96 درصد در اختیار متقاضیان قرار می­گیرد که از میان انواع مختلف الکل­ های موجود در کشور بیشترین مصرف را دارد.

موارد استفاده از الکل خرما کدام است؟

موارد مختلفی وجود دارد که می­توان از الکل تهیه­ شده از خرما استفاده کرد که محصولات آرایشی و بهداشتی، داروسازی، مصارف پزشکی و تهیه مواد خوراکی از سری مواردی است که می­توان برای تولید آنها، این ماده را مورد استفاده قرار داد.

استفاده از الکل خرما در صنعت

یکی از مواد مهم و پرکاربرد در صنعت که می­توان با استفاده از ضایعات خرما آن را به­دست آورد متانول بوده که با درجه خلوص متفاوتی در صنایع مختلف کاربرد دارد و برخی از آنها به شرح زیر است.

الکل مورد استفاده به ­عنوان ماده اولیه لوازم آرایشی

بهتر است این را بدانید که در تهیه انواع ادکلن، عطر و اسانس ­ها که از محصولات پرمصرف محسوب می­شوند، از الکل تولیدشده از خرما استفاده می­شود که دلیل اصلی مصرف آن خاصیت حلالیت این ماده است.

مصارف بهداشتی الکل تولیدشده از خرما

از دیگر موارد کاربردی که می­توان برای این محصول باارزش در نظر گرفت، استفاده از آن در تولید مواد پاک­ کننده همچون شیشه­ شور و محصولات براق­ کننده ظروف است.

دلیلی که باعث می­شود تا از این ماده برای تهیه محصولات بهداشتی استفاده کنند، این است که الکل تولیدشده از خرما خاصیت پاک­کنندگی قوی و موثری دارد.

ماده اولیه در تولید رنگ

یکی از اجزای اصلی ترکیبات رنگ­ها، براق­ کننده ­ها و لاک ­ها را الکل تشکیل می­دهد که به­عنوان پیگمنت و حلال رزین ­های مصرفی مورد استفاده قرار می­گیرد.

خواصی همچون حلالیت و قابلیت پاک­ کنندگی که در الکل تهیه ­شده از خرما دیده می ­شود، این امکان را فراهم می­کند تا لاک یا رنگ میزان چسبدگی بیشتری بر روی سطوح مختلف داشته باشد.

مشتقات الکلی

با توجه به اینکه الکل تولیدشده از خرما دارای نقطه ذوب پایینی است از آن برای تولید ضدیخ (اتیلن گلیکول) نیز استفاده می­شود، دیگر مشتقات آن شامل بوتادین، پلی­استر، استن، کلروفرم­استالدهید و دی­اتیل­اتر است.

مصارف طبی الکل تولیدشده از خرما (اتانول)

در زمینه موارد پزشکی و درمانی از الکی با درصد خلوص بالا که با استفاده از ضایعات و مواد قندی موجود در خرما تولید می­شود برای ضدعفونی ­کردن زخم استفاده می­کنند.

باید این را در نظر داشته باشید که خواص مطلوب و موثر الکل خرما آن را به ماده­ای کاربردی در حوزه پزشکی تبدیل کرده که موارد کاربرد آن به شرح زیر است.

• به­منظور ضدعفونی ­کردن لوازم و تجهیزات مورد استفاده در صنعت پزشکی می­توان این ماده را به­کار برد.
• با توجه به اینکه الکل یک حلال موثر است، در بسیاری از داروهای شیمیایی و گیاهی از آن به ­عنوان حلال استفاده می­کنند که باعث می­شود ترکیبات دارویی و مفید از پیکره گیاه یا یک ترکیب شیمیایی استخراج شود.
• در ضمن این نکته نیز مفید است که الکل تهیه­ شده از خرما با در نظر گرفتن خواص مفیدی که دارد به ­عنوان یک ترکیب دارویی در فرمولاسیون برخی از محصولات دارویی کاربرد دارد.

به چه دلیل از خرما برای تهیه اتانول استفاده می­شود؟

در حال حاضر بیشتر سعی می­شود تا مواد مختلفی برای تولید اتانول استفاده شود که روشی موثر و کاربردی در کاهش مصرف نفت خام و آلودگی­های ناشی از آن است.

از همین رو سعی بر این است تا بیومس­ه ای متنوعی همچون ملاس نیشکر و چغندر قند را که معمولا حاوی مقادیر زیادی از قند هستند برای این منظور مورد استفاده قرار داد.

با در نظر گرفتن این مورد که مواد قندی به ­عنوان یک ماده اولیه مهم در تولید اتانول هستند، برای جلوگیری از هدر رفت ضایعات خرمای تولیدی در کشور ما، می­توان این ماده مفید را به­ عنوان ماده اولیه و جایگزین مناسبی برای ملاس به­ منظور تولید اتانول مورد استفاده قرار داد.

جهت تولید و خالص ­سازی اتانول تولیدشده از خرما به­ طور معمول از روش چند مرحله ­ای استفاده شده که انرژی بخار برای این منظور کاربرد دارد و منجر به تهیه ماده­ای بهداشتی، بی­رنگ، بدون ذرات معلق و بدون بو می­شود که از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.

در ضمن این نکته نیز حائز اهمیت است که فرایند تولید با محیط ­زیست سازگاری دارد و هم­زمان با تولید اتانول، خوراک دام نیز تهیه می­شود که سرشار از مواد مفید است.

سرکه خرما و فواید مختلف آن

یکی از موادی که از طریق تخمیر اسیدی الکل تهیه­ شده از خرما تولید می­شود، سرکه خرما است که مصارف خوراکی دارد و می­توان خواص و فواید زیادی را برای آن بیان کرد.

سرکه خرما دارای طبع گرم است و طعم ملس آن دلیلی برای محبوبیت این محصول در نظر گرفته می­شود که حاوی مواد مغذی مفیدی است و بر سلامت افراد تاثیر خوبی دارد.

قدمت استفاده از این چاشنی لذیذ و خوش­ طعم به چند هزار سال پیش برمی­گردد و می­توان از آن در تهیه انواع ترشیجات و به­ عنوان چاشنی غذا استفاده کرد.

سرکه خرما حاوی ویتامین­های مختلفی همچون B1، B2 و B3 بوده که در بهبود عملکرد بدن نقش دارند، دیگر مواد معدنی موجود در این ماده مفید که از خرما به­ دست می­آید شامل آهن، منیزیم، پتاسیم و کلسیم می­شود و برخی از خواص آن به شرح زیر است.

تقویت سیستم ایمنی

می­توان گفت محصولاتی که از مواد گیاهی و طبیعی به­دست می­آید سرشار از مواد مغذی مفیدی است که بر عملکرد سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار خواهد بود که سرکه خرما نیز به عنوان یکی از این مواد خوراکی در نظر گرفته می­شود.

آنتی­ اکسیدان­هایی که در این ماده خوراکی وجود دارد نیز بر روی عملکرد سیستم ایمنی شما موثر واقع می­شود و از بدن شما در برابر ابتلا به برخی از بیماری­ها محافظت می­کند.

تاثیرات مثبت بر دستگاه گوارش

با توجه به اینکه سرکه تهیه‌ شده از خرما مزه تند و تیزی ندارد و نیمه­شیرین است، برای کسانی که مشکلات معده دارند مفید است و می­توانند به ­راحتی از آن استفاده کنند.

در ضمن با وجود مواد مفیدی که در این ماده خوراکی وجود دارد، می­توان انتظار داشت که تا حدودی در برطرف ­کردن یبوست نیز تاثیرگذار باشد.

کمک به کاهش وزن

مصرف کمی سرکه تهیه­ شده از الکل خرما می­تواند مانع از جذب بالای نشاسته شود، این امکان برای شما وجود دارد تا با مصرف صحیح این ماده و رعایت رژیم غذایی به وزن مناسب برسید.

در اختلالات پریودی موثر است

زمانی که مصرف این ماده خوراکی را در برنامه غذایی خود قرار می­دهید، می­تواند به کاهش دردهای شما در زمان پریود کمک کند و با تنظیم لخته­شدن خون در رفع اختلالات دوران قاعدگی نیز موثر باشد.

برطرف­کردن سردرد و خستگی

تولید اسیدهای مختلف همچون لاکتیک اسید در بدن منجر به بروز حالت خستگی می­شود که با مصرف سرکه خرما، این مواد در بدن تجزیه شده و از بین می­روند.

از طرفی اگر مدام دچار سردرد می­شوید به جای استفاده از داروهای شیمیایی مختلف می­توانید مصرف مقداری سرکه تهیه‌شده از خرما را در برنامه غذایی خود بگنجانید تا از تاثیرات مفید آن بهره­مند شوید.

با در نظر گرفتن تمام خواصی که برای این ماده خوراکی وجود دارد شما حتی می­توانید با در اختیار داشتن مواد مورد نیاز، در خانه نیز نسبت به تهیه سرکه اقدام کرده و از آن برای طعم­دهی به مواد غذایی استفاده کنید.

تهیه مشروبات الکلی

از دیگر کاربردهایی که الکل خرما دارد، این است که در کشورهای غیراسلامی جهت تولید مشروبات الکلی از این ماده استفاده می­کنند، البته در ایران قوانین سخت­گیرانه­ ای برای این مورد در نظر گرفته شده است.

در کشور ما تولیدکنندگان موظف هستند تا در هنگام تهیه این محصول، نوعی ماده تلخ­ کننده به آن اضافه کنند تا مانع از مصرف خوراکی الکل تهیه ­شده از خرما به­ عنوان مشروبات الکلی شود.

الکل خرما چگونه تولید می­شود؟

برای تهیه این محصول پرمصرف و مفید از روش صنعتی در کارخانه­ جات تولیدی استفاده می­شود که روند انجام کار به شرح زیر است.

برای این منظور در ابتدا به نسبت­های مساوی آب و خرما را مخلوط می­کنند و در دمای 25درجه سانتی­گراد قرار می­دهند تا از طریق حل ­شدن قند خرما، ماده مورد نیاز برای تهیه الکل را جدا کنند.

بعد از اینکه حل ­کردن مواد قندی خرما به پایان رسید طی یک مرحله 1 تا 2 ساعت با استفاده از دستگاه پرس، تفاله و هسته خرما را از شیره به­دست آمده جدا می­کنند که در این حالت یک محلول رقیق حاوی 45 درصد قند به­دست می­آید.

در این زمان با عبوردادن شیره مورد نیاز برای تهیه الکل، ذرات معلق در آن جدا می­شود تا برای پخت آماده شود، در مرحله پخت از دیگ­هایی با فشار و دمای بالا برای افزایش غلظت شیره استفاده خواهد شد.

هنگامی که محلول مورد نظر به­ دست آمد، آن را بسته­بندی کرده و برای انتقال و ترکیب با مواد موجود در مخزن رشد مخمر آماده می­کنند، در چنین مخزن­ هایی با استفاده از همزن، مقدار اکسیژن مورد نیاز جهت رشد مخمر تامین می­شود.

جهت مخلوط ­کردن مایع رقیق­شده و مخمرهای تولیدی، فرمنتور هایی را مورد استفاده قرار می­دهند. در این شرایط مقداری آب به ترکیب شیره اضافه می­کنند تا مخمرها عملیات تبدیل شیره به الکل را انجام دهند.

با توجه به اینکه رشد مخمرها بی­ هوازی است و نیازی به استفاده از همزن ندارد، الکل خرمایی که در این بخش تهیه می­شود غلظتی برابر با 10 درصد دارد که باید برای افزایش غلظت، باید آن را تقطیر کرد.

پس از اینکه تخمیر به پایان رسید با انجام عملیات­های لازم جهت تقطیر اولیه الکل به­دست آمده، غلظت آن را در مرحله اول به حدود 50 درصد می­رسانند و بار دیگر در محل ماسب ذخیره می­کنند.

در دیگ­های تقطیر ثانویه نیز عملیات­های مورد نیاز به­طور کامل اجرا می­شود و با کاهش آب موجود در محلول، الکلی را تولید می­کنند که غلظتی بالاتر از 90 درصد نیز دارد، در نهایت به­ صورت اتوماتیک الکل به­دست آمده را در ظرف­های مخصوص بسته ­بندی می­کنند.

در زمان خرید الکل خرما باید به چه ویژگی­ هایی توجه کرد؟

با توجه به اینکه در حال حاضر بخش قابل توجهی از تولیدات الکل با استفاده از ضایعات خرما تهیه می­شود بهتر است در زمان خرید آن به نکات خاصی توجه کنید.

یکی از مهم­تری معیارهایی که لازم است در زمان تهیه این محصول مورد بررسی قرار دهید، میزان خلوص آن است که معمولا در نمونه­ های 70 و 96 درصد تولید و به بازار عرضه می­شود که شما باید با توجه به نوع استفاده خود یکی از آنها را تهیه کنید.

برای مصارف مختلف این ماده، مسئله مهم دیگری که باید مورد بررسی قرار گیرد، مربوط به مجوزها و تاییدیه ­های تولید کالا بوده که نشان ­دهنده کیفیت و مرغوبیت آن است.

نوع بسته­ بندی محصول و پلمپ­بودن آن در زمان خرید نیز از دیگر معیارهایی است که باید در زمان تهیه الکل خرما آن را در نظر بگیرید.

جمع­بندی

الکل خرما ماده­ای است که با استفاده از ضایعات خرما و در کارخانه­ جات تولیدی، تهیه می­شود که مصارف مختلفی در صنعت، محصولات غذایی و حوزه پزشکی دارد.

در زمینه مصارف خوراکی از این ماده برای تهیه سرکه استفاده می­کنند که فواید زیادی بر روی سلامت و عملکرد بدن افراد دارد که شامل بهبود سیستم ایمنی، تاثیر بر دستگاه گوارش و برخی موارد دیگر است.

در زمینه مصارف پزشکی نیز از این ماده برای تولید دارو و همچنین به­ عنوان ماده ضدعفونی­ کننده استفاده می­شود که درصد خلوص مختلفی دارد.

مصارف صنعتی آن نیز شامل تهیه رنگ، مواد آرایشی و بهداشتی، مشتقات الکلی مختلف و دیگر موارد مهم است، برای تولید آن نیز مراحل مختلفی از تولید شیره تا تقطیر و بسته­ بندی انجام می­شود.